Architektura sakralna
Wśród zabytków gminy Kurów dominującą rolę zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym posiadają budowle sakralne – kościoły rzymskokatolickie oraz inne budowle wchodzące w skład zespołów kościelnych w Kurowie i Klementowicach.
Zespół kościelny w Kurowie.
Usytuowany na działkach nr 2574, 2575/4, 2575/25, 2948, 2949, których właścicielem jest Parafia Rzymskokatolicka w Kurowie – księga wieczysta – KW nr 35284 prowadzona przez Sąd Rejonowy w Puławach – Wydział Ksiąg Wieczystych. Wpisany do Rejestru Zabytków Województwa Lubelskiego pod Nr A/409 oraz do gminnej ewidencji zabytków prowadzonej w formie karty adresowej dobra kultury Nr A/409. Plebania przy kościele parafialnym Nr A/409 Budynek wikariatu i szkoły parafialnej Nr A/409. Objęty ochroną w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Decyzją z dnia 24 stycznia 1969r. znak: KL.V-7/132/69 Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie w sprawie wpisania dobra kultury do rejestru zabytków – zespół kościelny w Kurowie – kościół parafialny wraz z wyposażeniem wnętrza, dzwonnicą, murem z bramkami i drzewostanem w obrębie cmentarza kościelnego jako przykład późno renesansowego kościoła trzynawowego, który w trakcie XVII-wiecznej rozbudowy zyskał bogato rozczłonkowany trójkątny szczyt, będący głównym elementem dekoracyjnym skromnej architektury zewnętrznej, został wpisany do rejestru zabytków województwa lubelskiego pod Nr A/409.
Decyzją z dnia 24 stycznia 1969r. znak: KL.V-7/131/69 Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie w sprawie wpisania dobra kultury do rejestru zabytków – plebania przy kościele parafialnym w Kurowie jako przykład klasycystycznej architektury mieszkalnej została wpisana do rejestru zabytków województwa lubelskiego pod Nr A/409.
Decyzją z dnia 24 stycznia 1969r KL.V-7/23/69 Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie w sprawie wpisania dobra kultury do rejestru zabytków – budynek szkoły parafialnej ks. Grzegorza Piramowicza /wikariatu/ w Kurowie jako przykład klasycystycznej budowli, wzniesionej w drugiej połowie XVIII w. o prostych, rozczłonkowanych pilastrami elewacjach i wysokim łamanym dachu związany z działalnością wybitnego reformatora szkolnictwa epoki Oświecenia, został wpisany do rejestru zabytków województwa lubelskiego pod Nr A/409.
W skład zespołu kościelnego w Kurowie wchodzi:
- Kościół pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny i św. Michała Archanioła.
Jest on przykładem późnorenesansowego kościoła trzynawowego. Istnieją pewne przekazy świadczące o tym jakoby już w 1185r. istniał pierwotny kościół drewniany pod wezwaniem św. Idziego. Obecny kościół został zbudowany w kilku etapach. Początkowo wznosiła go rodzina Kurowskich. Murowane prezbiterium i zakrystia oraz nawa główna drewniana na podmurowaniu istniały już w połowie XV w. Rozbudowany – nawy boczne w połowie XVIw. Nawa główna murowana zbudowana została w II połowie XVII w. (ok. 1660r.) – przez rodzinę Zbąskich. Renowacja naw bocznych w I połowie XVIII w. Jego forma w takim kształcie pozostała niezmieniona do obecnych czasów. Budynek murowany, trzynawowy, wewnątrz siedem ołtarzy drewnianych. W głównym mieszczą się trzy obrazy: Wniebowzięcia NMP, św. Michała Archanioła i św. Jana Nepomuncena oraz drewniany krzyż z wizerunkiem Pana Jezusa. W prawej nawie bocznej znajdują się ołtarze św. Rodziny i Wskrzeszenie Piotrawina za wstawiennictwem św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Na pierwszym filarze po prawej stronie – ołtarz św. Franciszka z Asyżu. W nawie lewej znajdował się ołtarz z obrazem św. Tekli autorstwa Fryderyka Baumana /1765 – 1845/. Obecnie ołtarz z obrazem Pana Jezusa Miłosiernego, obok którego znajduje się figurka św. Franciszka z Asyżu. Natomiast obraz św. Tekli znajduje się w prezbiterium po lewej stronie ołtarza głównego.
W lewej nawie znajduje się obraz św. Piotra Apostoła i figurka Najświętszego Serca Pana Jezusa. Na pierwszym lewym filarze obraz NMP Ostrobramskiej. Ponadto w kościele znajduje się ambona i empora chórowa z XIX w. Na chórze 10-głosowe organy przebudowane w 1939 r. W końcu prawej nawy nagrobek Stanisława Zbąskiego /1540 – 1585r./ z pomalowanego wapienia. Misa chrzcielna z I poł. XIX w. przy prezbiterium po prawej stronie.
- Dzwonnica z pocz. XVII w. z trzema dzwonami z pierwszej połowy XVIII w
- Ogrodzenie murowane kościoła parafialnego początek XVII w. w tym brama z bramkami z 1911r. Dwie pozostałe bramki koniec XVIII w. Kapliczka słupowa murowana k. XIX oraz drzewostan w obrębie cmentarza kościelnego.
- Plebania murowana wybudowana w latach 1778 – 1782 w stylu klasycystycznym wg projektu Stanisława Kostki Potockiego oraz architektów Chrystiana Piotra Aignera i Stanisława Zawadzkiego. Spalona podczas II wojny światowej a w 1945r odbudowana. Wpisana do rejestru zabytków woj. lubelskiego pod nr A/409. Jedna z pierwszych tego typu budowli na Lubelszczyźnie.
- Budynek szkoły parafialnej ks.Grzegorza Piramowicza /wikariatu/z 1738 r.
Jest on przykładem klasycystycznej budowli o prostych, rozczłonkowanych pilastrami elewacjach z gzymsami i wysokim łamanym dachem. Przebudowa z końca XVIII, zbombardowana w 1939r. Odbudowana i rozbudowana przez nadbudowę 1953–1958r. Wpisana do rejestru zabytków woj. lubelskiego pod nr A/409
- Budynek plebański murowany z 1927 r. – /dom parafialny, dawne muzeum parafialne/ w zespole kościoła parafialnego.
źródło: "Program opieki nad zabytkami gminy Kurów" - Stanisław Wójcicki